Ladki Bahin Yojana Maharashtra महाराष्ट्र राज्यात महिलांच्या आर्थिक सबलीकरणासाठी ‘लाडकी बहीण योजना’ गेल्या काही महिन्यांपासून अत्यंत चर्चेचा विषय बनली आहे. राज्य सरकारने या योजनेच्या माध्यमातून पात्र महिलांना दरमहा १५०० रुपये आर्थिक मदत देण्याचा निर्णय घेतला, ज्यामुळे लाखो महिलांना फायदा झाला आहे.
या योजनेची सुरुवात महाराष्ट्र सरकारने २८ जून २०२४ रोजी केली होती, आणि आतापर्यंत नऊ हप्ते लाभार्थ्यांच्या बँक खात्यात जमा करण्यात आले आहेत. या लेखाद्वारे आपण या योजनेची सविस्तर माहिती, त्याचे लाभार्थी, आतापर्यंतची प्रगती आणि पुढील योजनांबद्दल जाणून घेऊया.
योजनेची सुरुवात आणि उद्देश
लाडकी बहीण योजना महाराष्ट्र सरकारने गरीब आणि मध्यमवर्गीय कुटुंबातील महिलांसाठी सुरू केली आहे. या योजनेचा मुख्य उद्देश महिलांना आर्थिक स्वावलंबी बनवणे, त्यांना सामाजिक सुरक्षा प्रदान करणे आणि त्यांच्या जीवनमानात सुधारणा घडवून आणणे हा आहे. या योजनेअंतर्गत १८ ते ६० वर्षे वयोगटातील महिलांना मासिक आर्थिक मदत मिळते, जी त्यांच्या दैनंदिन गरजा भागवण्यासाठी उपयुक्त ठरते.
Also Read:
शेतीला पाइप लाइन करण्यासाठी शेतकऱ्यांना मिळणार मोठे अनुदान get a big subsidy to pipelines
महाराष्ट्र सरकारने या योजनेची औपचारिक सुरुवात २८ जून २०२४ रोजी केली. सुरुवातीला या योजनेला राज्यभरातून प्रचंड प्रतिसाद मिळाला, आणि लाखो महिलांनी या योजनेसाठी अर्ज केले. योजनेचा प्रमुख उद्देश गरीब कुटुंबातील महिलांना आर्थिक सहाय्य देऊन त्यांच्या कुटुंबाच्या आर्थिक स्थितीत सुधारणा घडवून आणणे हा आहे.
लाभार्थ्यांसाठी पात्रता
लाडकी बहीण योजनेचा लाभ घेण्यासाठी महिलांना खालील निकषांची पूर्तता करावी लागते:
- अर्जदार महिला महाराष्ट्र राज्याची रहिवासी असावी.
- महिलेचे वय १८ ते ६० वर्षांदरम्यान असावे.
- कुटुंबाचे वार्षिक उत्पन्न २.५० लाख रुपयांपेक्षा कमी असावे.
- कुटुंबाकडे गॅस कनेक्शन, विजेचे कनेक्शन असावे.
- महिलेच्या नावावर बँक खाते असणे आवश्यक आहे.
या निकषांची पूर्तता करणाऱ्या महिलांनाच या योजनेचा लाभ मिळतो. तथापि, अलीकडच्या काळात काही महिलांना ‘अपात्र’ ठरवण्यात आले आहे, ज्याबद्दल पुढील भागात विस्तृत चर्चा केली आहे.
Also Read:
मागेल त्या शेतकऱ्यांना मिळणार सौर कृषी पंपासाठी 8 लाख 50 हजार रुपये solar agricultural pumps
आतापर्यंतचे वितरण आणि प्रगती
लाडकी बहीण योजनेची सुरुवात जून २०२४ मध्ये झाली असली तरी, प्रत्यक्ष आर्थिक मदतीचे वितरण जुलै २०२४ पासून सुरू झाले. आतापर्यंत, सरकारने एकूण नऊ हप्ते पात्र लाभार्थ्यांच्या बँक खात्यात जमा केले आहेत. प्रत्येक महिन्याला १५०० रुपये या दराने, नऊ महिन्यांसाठी एकूण १३,५०० रुपये प्रत्येक पात्र लाभार्थीच्या खात्यात जमा करण्यात आले आहेत.
विशेष म्हणजे, फेब्रुवारी आणि मार्च २०२५ या दोन महिन्यांचे हप्ते एकत्रितपणे लाभार्थ्यांच्या खात्यात जमा करण्यात आले आहेत. याचा अर्थ, या दोन महिन्यांसाठी लाभार्थ्यांना एकाच वेळी ३,००० रुपये मिळाले आहेत.
अपात्र ठरवण्यात आलेल्या लाभार्थ्यांबाबत महत्त्वपूर्ण माहिती
योजनेच्या अंमलबजावणीदरम्यान, सरकारने काही महिलांना ‘अपात्र’ ठरवले आहे. उपमुख्यमंत्री आणि अर्थमंत्री अजित पवार यांनी नुकतीच यासंदर्भात महत्त्वपूर्ण घोषणा केली आहे. त्यांच्या मते, काही महिलांची नावे या योजनेतून वगळली गेली आहेत, मात्र सरकार त्या महिलांकडून आधीच दिलेली रक्कम परत घेत नाही.
आतापर्यंत सुमारे ९ लाख महिलांना या योजनेसाठी अपात्र ठरवण्यात आले आहे. त्याचबरोबर, अजित पवार यांनी अजून ५० लाख महिलांना योजनेतून अपात्र होण्याची शक्यता असल्याचे सांगितले आहे. हे अपात्र ठरवण्याचे प्रमुख कारण म्हणजे, या महिलांचे कुटुंबांचे वार्षिक उत्पन्न निकषांपेक्षा जास्त असणे, तसेच योजनेच्या इतर पात्रता निकषांची पूर्तता न करणे हे आहे.
एप्रिल २०२५ च्या हप्त्याबद्दल महत्त्वपूर्ण अपडेट
चालू वर्षाच्या एप्रिल महिन्याचा हप्ता, जो दहावा हप्ता असेल, लवकरच लाभार्थ्यांच्या खात्यात जमा होणार आहे. मीडिया रिपोर्ट्सनुसार, हा हप्ता ६ एप्रिल ते १० एप्रिल २०२५ या कालावधीत लाभार्थ्यांच्या खात्यात जमा केला जाईल. सरकारने याबाबत अधिकृत तारीख जाहीर केली आहे.
एप्रिल महिन्यात देखील महिलांना १५०० रुपयेच मिळणार आहेत. मागील विधानसभा निवडणुकीदरम्यान, महायुती सरकारने या रकमेत वाढ करून ती २१०० रुपये करण्याचे आश्वासन दिले होते. तथापि, मार्च महिना संपूनही सरकारने या संदर्भात कोणताही निर्णय घेतलेला नाही. त्यामुळे, एप्रिल महिन्यात लाभार्थ्यांना पूर्वीप्रमाणेच १५०० रुपये मिळतील.
Also Read:
या जिल्ह्यातील शेतकऱ्यांच्या खात्यात पैसे जमा २८५२ कोटी पिक विमा मंजूर crop insurance approved
अशा प्रकारे, जरी सरकारने रक्कम वाढवण्याचे आश्वासन दिले असले तरी, सध्या लाभार्थ्यांना पूर्वीचीच रक्कम मिळत आहे. तथापि, मुख्यमंत्री देवेंद्र फडणवीस यांनी आश्वासन दिले आहे की, लवकरच महिलांना दरमहा २१०० रुपये देण्याबाबत निर्णय घेतला जाईल.
योजनेचे फायदे आणि प्रभाव
लाडकी बहीण योजनेमुळे महाराष्ट्रातील लाखो महिलांना आर्थिक लाभ झाला आहे. या योजनेचे काही प्रमुख फायदे पुढीलप्रमाणे आहेत:
- आर्थिक स्वावलंबन: दरमहा मिळणाऱ्या रकमेमुळे महिलांना आर्थिक स्वावलंबनाची संधी मिळाली आहे.
- दैनंदिन खर्च भागवणे: या रकमेमुळे महिलांना कुटुंबाच्या दैनंदिन गरजा भागवण्यास मदत होते.
- शिक्षण आणि आरोग्यावर खर्च: अनेक महिला या पैशांचा वापर आपल्या मुलांच्या शिक्षणासाठी आणि कुटुंबाच्या आरोग्यावर करत आहेत.
- स्वयंरोजगार: काही महिला या रकमेतून छोटा व्यवसाय सुरू करून आर्थिक स्वावलंबी बनत आहेत.
- सामाजिक सुरक्षा: या योजनेमुळे महिलांना एक प्रकारची सामाजिक सुरक्षा मिळाली आहे.
लाडकी बहीण योजनेमध्ये अनेक फायदे असले तरी, या योजनेसमोर काही आव्हानेही आहेत. पात्र लाभार्थ्यांची निवड, रकमेचे वेळेवर वितरण, बँकिंग सुविधांचा अभाव असलेल्या दुर्गम भागातील महिलांपर्यंत पोहोचणे, इत्यादी आव्हाने आहेत.
Also Read:
राज्यात मंगळवार, बुधवार आणि गुरुवारी पाऊस: पंजाबराव डख यांचा नवीन अंदाज Rain in the state
सरकारने आश्वासन दिल्याप्रमाणे, लवकरच लाभार्थ्यांना दरमहा २१०० रुपये देण्याचा निर्णय होण्याची शक्यता आहे. तसेच, योजनेच्या अंमलबजावणीत येणाऱ्या अडचणींवर मात करण्यासाठी विविध उपाययोजना केल्या जात आहेत.
लाडकी बहीण योजना ही महाराष्ट्र सरकारची एक महत्त्वपूर्ण योजना आहे, जी राज्यातील महिलांच्या आर्थिक सबलीकरणासाठी महत्त्वपूर्ण भूमिका बजावत आहे. आतापर्यंत नऊ हप्ते यशस्वीरित्या वितरित केले गेले असून, एप्रिल २०२५ मध्ये दहावा हप्ता वितरित केला जाणार आहे.
जरी काही महिलांना अपात्र ठरवण्यात आले असले तरी, योजनेची व्याप्ती आणि प्रभावीपणा वाढवण्यासाठी सरकार सातत्याने प्रयत्नशील आहे. रक्कम वाढवण्याचे आश्वासन, अंमलबजावणीत सुधारणा आणि अधिक महिलांना लाभ मिळवून देण्याच्या दृष्टीने प्रयत्न सुरू आहेत.
अशा प्रकारे, लाडकी बहीण योजना महाराष्ट्रातील महिलांच्या आर्थिक सबलीकरणाची एक महत्त्वपूर्ण पावल म्हणून उल्लेखनीय ठरली आहे, आणि पुढील काळातही या योजनेचा विस्तार आणि प्रभावीपणा वाढवण्याचे प्रयत्न सुरू राहतील.