Big update about 8th Pay लाखो केंद्रीय कर्मचारी आणि पेन्शनधारक अनेक वर्षांपासून आठव्या केंद्रीय वेतन आयोगाच्या (8th CPC) अंमलबजावणीची प्रतीक्षा करत आहेत. आता अखेर, या संदर्भात एक महत्त्वपूर्ण अपडेट समोर आली आहे. केंद्र सरकारने आठव्या वेतन आयोगाच्या सुरुवातीच्या टप्प्यांसाठी शिफारसी मागवल्या असून, लवकरच संपूर्ण प्रक्रिया पूर्ण होऊन त्याची अंमलबजावणी केली जाईल अशी अपेक्षा आहे.
आठव्या वेतन आयोगाचे स्थापना प्रक्रिया आणि वेळापत्रक
आठव्या वेतन आयोगाची अनौपचारिक घोषणा आधीच करण्यात आली असून, आता त्याच्या औपचारिक स्थापनेनंतर पुढील पावले उचलली जातील. या वेतन आयोगाची औपचारिक स्थापना झाल्यानंतर, त्यांचे प्राथमिक कार्य हे केंद्रीय सरकारी कर्मचाऱ्यांच्या वेतन आणि पेन्शन रचनेचा सखोल अभ्यास करणे आणि त्यात आवश्यक सुधारणा सुचवणे असेल.
सध्या, वित्त मंत्रालयाला संदर्भ अटींबद्दल काही अभिप्राय प्राप्त झाले आहेत. या अभिप्रायांचा अभ्यास करून, अंतिम सूचना तयार केली जाईल. त्यानंतर मंत्रिमंडळाच्या मंजुरीनंतर अधिसूचना जारी केली जाईल आणि एप्रिल 2025 पासून आयोगाचे कार्य औपचारिकरित्या सुरू होईल. वेतन आयोग स्थापन झाल्यानंतर, विविध क्षेत्रातील तज्ञांशी सल्लामसलत करून, अनेक पैलूंचा अभ्यास करून शिफारसी तयार केल्या जातील.
विशेष म्हणजे, या वर्षाच्या अखेरपर्यंत या शिफारसी सरकारला सादर केल्या जाऊ शकतात. मात्र, अंतिम अंमलबजावणी जानेवारी 2026 किंवा एप्रिल 2026 पासून होण्याची शक्यता आहे. देशभरातील सुमारे एक कोटीहून अधिक केंद्रीय कर्मचारी आणि पेन्शनधारक या वेतन आयोगाच्या स्थापनेची आतुरतेने वाट पाहत आहेत.
पगार वाढीचे अपेक्षित आकडे
आठवा वेतन आयोग लागू झाल्यानंतर केंद्रीय कर्मचारी आणि पेन्शनधारकांच्या पगार आणि पेन्शनमध्ये लक्षणीय वाढ होण्याची अपेक्षा आहे. सध्याच्या माहितीनुसार, या वेळी 2.86 चा फिटमेंट फॅक्टर लागू केला जाऊ शकतो. या फिटमेंट फॅक्टरमुळे कर्मचाऱ्यांचे वेतन आणि पेन्शनधारकांची पेन्शन जवळपास तीन पटीने वाढू शकते.
सातव्या वेतन आयोगानुसार, केंद्रीय कर्मचाऱ्यांचा किमान मूळ वेतन 18,000 रुपये प्रति महिना आहे. मात्र, 2.86 चा फिटमेंट फॅक्टर लागू केल्यास, आठव्या वेतन आयोगानुसार किमान मूळ वेतन 51,480 रुपये प्रति महिना होण्याची शक्यता आहे. ही वाढ सर्व श्रेणीतील कर्मचाऱ्यांना आनंदित करणारी असेल.
केंद्रीय कर्मचाऱ्यांसाठी अतिरिक्त लाभ
आठव्या वेतन आयोगात केवळ वेतनवाढीपुरतेच सीमित राहणार नाही, तर त्यामध्ये अन्य अनेक महत्त्वपूर्ण बदल आणि सुधारणा होण्याची शक्यता आहे. विशेषतः महागाई भत्ता (DA), घरभाडे भत्ता (HRA), वाहतूक भत्ता, वैद्यकीय सुविधा, रजा नियम आणि सेवानिवृत्ती लाभांमध्ये महत्त्वपूर्ण बदल अपेक्षित आहेत.
सध्या केंद्रीय कर्मचाऱ्यांना 50% पेक्षा अधिक महागाई भत्ता मिळत आहे. आठव्या वेतन आयोगामध्ये या भत्त्यात सुधारणा होऊन त्याची गणना पद्धतीत बदल होण्याची शक्यता आहे. तसेच, घरभाडे भत्त्यामध्येही वाढ होऊन, शहरांच्या वर्गीकरणानुसार अधिक वाजवी दर निश्चित केले जाऊ शकतात.
पेन्शनधारकांसाठी अपेक्षित फायदे
आठव्या वेतन आयोगातून पेन्शनधारकांना देखील मोठा लाभ होण्याची अपेक्षा आहे. सध्याच्या नियमानुसार, पेन्शनची रक्कम सेवानिवृत्तीच्या वेळेच्या वेतनाच्या 50% किंवा त्यापेक्षा अधिक असू शकते, जी सेवेच्या कालावधीवर अवलंबून असते. आठव्या वेतन आयोगामध्ये पेन्शनच्या गणना पद्धतीत सुधारणा होऊन, पेन्शनधारकांना अधिक आर्थिक लाभ मिळण्याची शक्यता आहे.
विशेषतः, वैद्यकीय भत्ता, महागाई राहतभत्ता (DR) आणि कुटुंब पेन्शनमध्ये लक्षणीय वाढ होण्याची अपेक्षा आहे. हे सर्व बदल पेन्शनधारकांच्या जीवनमानाचा दर्जा सुधारण्यास मदत करतील.
आठव्या वेतन आयोगाचे आर्थिक परिणाम
आठव्या वेतन आयोगाच्या अंमलबजावणीमुळे देशाच्या अर्थव्यवस्थेवर मोठा प्रभाव पडणार आहे. एका बाजूला, सरकारवर आर्थिक ताण वाढेल, कारण कर्मचाऱ्यांचे वेतन आणि पेन्शन खर्च वाढेल. दुसऱ्या बाजूला, या वाढीव वेतनामुळे अधिक खर्च क्षमता निर्माण होईल, ज्यामुळे बाजारपेठेत चलन वाढून अर्थव्यवस्थेला चालना मिळू शकते.
अर्थतज्ञांच्या मते, वेतन आयोगाच्या अंमलबजावणीमुळे लघु आणि मध्यम उद्योगांना मोठा फायदा होण्याची शक्यता आहे. वाढीव खर्चक्षमतेमुळे विविध क्षेत्रांत मागणी वाढेल, ज्यामुळे उत्पादन क्षेत्र आणि सेवा क्षेत्रात वृद्धी होईल. याशिवाय, राज्य सरकारे देखील केंद्राच्या धर्तीवर आपल्या कर्मचाऱ्यांसाठी वेतन आयोग स्थापन करू शकतात, ज्यामुळे अधिक नागरिकांना लाभ मिळू शकेल.
सरकारी तिजोरीवर अतिरिक्त भार
दुसरीकडे, आठव्या वेतन आयोगाची अंमलबजावणी सरकारी तिजोरीवर मोठा भार टाकणार आहे. सातव्या वेतन आयोगाच्या अंमलबजावणीसाठी सरकारला सुमारे 1.02 लाख कोटी रुपयांचा अतिरिक्त खर्च करावा लागला होता. आठव्या वेतन आयोगासाठी हा आकडा आणखी वाढण्याची शक्यता आहे.
अशा परिस्थितीत, सरकारला या खर्चाचे व्यवस्थापन करण्यासाठी योग्य नियोजन करावे लागेल. त्यासाठी कर संकलन वाढवणे, खर्चात कपात करणे किंवा अतिरिक्त महसूल स्त्रोत शोधणे अशा उपायांचा अवलंब करावा लागू शकतो.
विविध संघटनांच्या मागण्या
केंद्रीय कर्मचारी संघटना आणि पेन्शनर्स असोसिएशन्स यांनी आठव्या वेतन आयोगासंदर्भात अनेक मागण्या केल्या आहेत. त्यांच्या प्रमुख मागण्यांमध्ये किमान वेतन 26,000 रुपयांवरून 31,000 रुपये करणे, फिटमेंट फॅक्टर 3.68 इतका वाढवणे, महागाई भत्ता आणि घरभाडे भत्त्यात वाढ करणे यांचा समावेश आहे.
तसेच, पेन्शनधारकांसाठी पेन्शन गणना पद्धतीत सुधारणा, वैद्यकीय सुविधांमध्ये वाढ आणि महागाई राहतभत्त्यात (DR) अधिक वाढ करण्याच्या मागण्या केल्या आहेत. या सर्व मागण्यांचा विचार वेतन आयोग करेल आणि त्यावर योग्य तो निर्णय घेईल अशी अपेक्षा आहे.
आठवा केंद्रीय वेतन आयोग हा केंद्रीय कर्मचारी आणि पेन्शनधारकांसाठी अत्यंत महत्त्वपूर्ण ठरणार आहे. त्याच्या अंमलबजावणीमुळे न केवळ त्यांचे जीवनमान सुधारेल तर देशाच्या अर्थव्यवस्थेलाही चालना मिळेल. सरकारने वेळेत वेतन आयोगाची स्थापना केल्यास आणि त्याच्या शिफारसी योग्य वेळेत लागू केल्यास, त्याचा सकारात्मक परिणाम दिसून येईल.
सरकारी तिजोरीवर अतिरिक्त भार पडणार असला तरी, या वेतन आयोगाचे दूरगामी फायदे लक्षात घेता, त्याची अंमलबजावणी आवश्यक आहे. सरकार आणि वेतन आयोग यांनी सर्व बाजूंचा विचार करून योग्य निर्णय घेतल्यास, एक कोटीहून अधिक केंद्रीय कर्मचारी आणि पेन्शनधारकांना याचा मोठा फायदा होईल आणि देशाच्या अर्थव्यवस्थेलाही चालना मिळेल.