Namo Shetkari list released शेतकरी हा भारताच्या अर्थव्यवस्थेचा कणा आहे. त्यांचे जीवन सुखकर व्हावे आणि आर्थिक समस्यांमधून मार्ग काढता यावा यासाठी केंद्र सरकारने प्रधानमंत्री किसान सन्मान निधी योजना सुरू केली आहे. या योजनेंतर्गत शेतकऱ्यांना दरवर्षी ६,००० रुपये तीन हप्त्यांमध्ये दिले जातात. आतापर्यंत शेतकऱ्यांना १९ हप्त्यांची रक्कम मिळाली असून, त्यांची नजर आता २० व्या हप्त्याकडे लागली आहे.
फेब्रुवारी २०२५ मध्ये १९ व्या हप्त्याची २,००० रुपयांची रक्कम शेतकऱ्यांच्या खात्यात जमा करण्यात आली होती. पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांच्या हस्ते बिहारमधील एका कार्यक्रमात ही रक्कम वर्ग करण्यात आली होती. आता २० व्या हप्त्याची रक्कम कधी मिळणार याकडे शेतकऱ्यांचे लक्ष लागले आहे. या हप्त्याची रक्कम जून २०२५ मध्ये मिळण्याची शक्यता आहे, परंतु सरकारकडून अद्याप अधिकृत घोषणा करण्यात आलेली नाही.
पीएम किसान सन्मान निधी योजनेचे लाभ
प्रधानमंत्री किसान सन्मान निधी योजनेचा फायदा मुख्यत्वे छोट्या आणि सीमांत शेतकऱ्यांना होत आहे. या योजनेतून शेतकऱ्यांना प्रतिवर्षी ६,००० रुपये मिळतात, जे २,००० रुपयांच्या तीन हप्त्यांमध्ये दिले जातात. आतापर्यंत शेतकऱ्यांना १९ हप्ते म्हणजेच एकूण ३८,००० रुपये मिळाले आहेत.
या योजनेचे मुख्य फायदे पुढीलप्रमाणे आहेत:
- आर्थिक मदत: शेतकऱ्यांना शेतीविषयक खर्च भागविण्यासाठी थेट आर्थिक मदत मिळते.
- थेट खात्यात रक्कम: डीबीटी (डायरेक्ट बेनिफिट ट्रान्सफर) पद्धतीने रक्कम थेट शेतकऱ्यांच्या बँक खात्यात जमा केली जाते.
- मध्यस्थांचा हस्तक्षेप नाही: थेट शेतकऱ्यांपर्यंत पैसे पोहोचतात, त्यामुळे मध्यस्थांमुळे होणारा गैरव्यवहार टाळला जातो.
- सुलभ प्रक्रिया: ऑनलाइन नोंदणी प्रक्रिया सोपी आहे आणि शेतकरी स्वतः किंवा सामाईक सेवा केंद्रांच्या माध्यमातून नोंदणी करू शकतात.
नमो शेतकरी महासन्मान योजना – महाराष्ट्रातील शेतकऱ्यांसाठी अतिरिक्त मदत
महाराष्ट्र सरकारने २०२३-२४ च्या अर्थसंकल्पापासून नमो शेतकरी महासन्मान निधी योजना सुरू केली आहे. या योजनेंतर्गत राज्यातील ९३.२६ लाख शेतकरी कुटुंबांना प्रतिवर्षी ६,००० रुपये अतिरिक्त मदत दिली जाते. ही रक्कम देखील २,००० रुपयांच्या तीन हप्त्यांमध्ये वितरित केली जाते.
नुकतेच, महाराष्ट्र सरकारने नमो शेतकरी महासन्मान निधीचा सहावा हप्ता जारी केला आहे. राज्यातील ९३ लाख शेतकऱ्यांच्या खात्यावर प्रत्येकी २,००० रुपये वर्ग करण्यात आले आहेत. या योजनेसाठी सरकारने २,१६९ कोटी रुपयांची तरतूद केली आहे.
दोन्ही योजनांचे मिळून शेतकऱ्यांना वार्षिक १२,००० रुपये मिळतात, जे त्यांच्या आर्थिक स्थितीला बळकटी देण्यास मदत करतात. महाराष्ट्र सरकार नमो शेतकरी महासन्मान योजनेच्या रकमेत वाढ करण्याची शक्यता देखील वर्तवली जात आहे.
पात्रता आणि निकष
पीएम किसान सन्मान निधी योजनेसाठी पात्रता:
- सर्व छोटे आणि सीमांत शेतकरी कुटुंबे, ज्यांच्याकडे शेतजमीन आहे.
- शेतकरी कुटुंबांमध्ये पती, पत्नी आणि अज्ञान मुले यांचा समावेश होतो.
- खात्यात रक्कम जमा होण्यासाठी बँक खाते आधार कार्डशी जोडलेले असणे आवश्यक आहे.
- ई-केवायसी प्रक्रिया पूर्ण केलेली असणे आवश्यक आहे.
- जमीन पडताळणी पूर्ण झालेली असावी.
नमो शेतकरी महासन्मान योजनेसाठी पात्रता:
- अर्जदार महाराष्ट्रातील रहिवासी असावा.
- अर्जदाराकडे स्वतःच्या नावावर शेती असणे आवश्यक आहे.
- सरकारी नोकरी करणाऱ्या व्यक्तींना या योजनेचा लाभ मिळणार नाही.
- बँक खाते आधार क्रमांकाशी जोडलेले असावे.
मोबाईलवरून हप्ता तपासण्याची प्रक्रिया
पीएम किसान सन्मान निधी स्थिती तपासण्यासाठी:
- https://pmkisan.gov.in/ या अधिकृत वेबसाईटवर जा.
- “Farmer Corner” विभागामध्ये “Beneficiary Status” पर्याय निवडा.
- आधार क्रमांक, बँक खाते क्रमांक किंवा मोबाईल क्रमांक पैकी कोणताही एक निवडून तपशील भरा.
- “Get Data” वर क्लिक करा आणि आपल्या हप्त्याची स्थिती तपासा.
नमो शेतकरी महासन्मान निधी स्थिती तपासण्यासाठी:
- अधिकृत वेबसाइट https://nsmny.mahait.org/ वर जा.
- “Beneficiary Status” बटणावर क्लिक करा.
- आधार कार्डशी लिंक केलेला मोबाईल क्रमांक भरा आणि कॅप्चा टाका.
- OTP एंटर करा आणि “Get Data” क्लिक करा.
- स्क्रीनवर आपल्या हप्त्याची संपूर्ण माहिती दिसेल.
समस्या आणि निराकरण
काही शेतकऱ्यांना हप्ते मिळण्यामध्ये समस्या येऊ शकतात. यासाठी पुढील कारणे असू शकतात:
- ई-केवायसी प्रक्रिया अपूर्ण असणे: रक्कम जमा होण्यासाठी ई-केवायसी प्रक्रिया पूर्ण करणे आवश्यक आहे.
- जमीन पडताळणी न झालेली असणे: शेतजमीनीची पडताळणी झालेली नसल्यास हप्ता जमा होत नाही.
- आधार कार्ड आणि बँक खाते लिंक नसणे: बँक खाते आधार कार्डशी जोडलेले नसल्यास रक्कम जमा होऊ शकत नाही.
- डीबीटी पर्याय सक्रिय नसणे: डायरेक्ट बेनिफिट ट्रान्सफर पर्याय सक्रिय नसल्यास रक्कम जमा होण्यास अडचणी येऊ शकतात.
या समस्यांचे निराकरण करण्यासाठी शेतकरी स्थानिक कृषी कार्यालय, जिल्हा कृषी अधिकारी किंवा तालुका कृषी अधिकारी यांच्याशी संपर्क साधू शकतात. तसेच पीएम किसान हेल्पलाइन (०११-२४३०००००) वर देखील संपर्क साधता येईल.
प्रधानमंत्री किसान सन्मान निधी आणि नमो शेतकरी महासन्मान निधी या दोन्ही योजना शेतकऱ्यांच्या आर्थिक स्थितीला बळकटी देण्यासाठी महत्त्वपूर्ण भूमिका बजावत आहेत. या योजनांमुळे शेतकऱ्यांना आर्थिक संकटातून बाहेर पडण्यास मदत होत आहे. सरकारकडून या योजनांमध्ये अधिक सुधारणा आणि वाढ केली जाण्याची अपेक्षा आहे.
शेतकऱ्यांनी आपली नोंदणी, पात्रता आणि हप्त्याची स्थिती नियमितपणे तपासत राहणे महत्त्वाचे आहे. यासाठी उपलब्ध असलेल्या ऑनलाइन प्लॅटफॉर्मचा वापर करावा आणि आवश्यक असल्यास स्थानिक अधिकाऱ्यांकडून मार्गदर्शन घ्यावे.
शेतकऱ्यांना या योजनांचा अधिकाधिक लाभ घेण्यासाठी, त्यांनी योजनेच्या पात्रता निकषांची पूर्तता करणे, आवश्यक कागदपत्रे अद्ययावत ठेवणे आणि नियमितपणे आपल्या अर्जाची स्थिती तपासणे महत्त्वाचे आहे. शेतकऱ्यांच्या कल्याणासाठी सुरू केलेल्या या योजना त्यांच्या जीवनात सकारात्मक बदल घडवून आणत आहेत.
आतापर्यंत शेतकऱ्यांना पीएम किसान सन्मान निधीच्या १९ हप्त्यांची रक्कम मिळाली असून, २० व्या हप्त्याची रक्कम लवकरच जमा होण्याची अपेक्षा आहे. तसेच महाराष्ट्रातील शेतकऱ्यांना नमो शेतकरी महासन्मान निधीचे ६ हप्ते मिळाले आहेत. या दोन्ही योजनांमुळे शेतकऱ्यांना एका आर्थिक वर्षात १२,००० रुपये मिळत असून, ही रक्कम त्यांच्या दैनंदिन गरजा आणि शेतीविषयक खर्च भागविण्यास मदत करत आहे.