Aadhaar card आर्थिक स्वावलंबनाचा मार्ग सुलभ करणारी ‘प्रधानमंत्री स्ट्रीट व्हेंडर्स आत्मनिर्भर निधी’ (पीएम स्वनिधी) योजना गेल्या काही वर्षांपासून देशभरातील लघु व्यावसायिकांसाठी वरदान ठरत आहे. या योजनेद्वारे सरकार छोट्या व्यापाऱ्यांना, पथविक्रेत्यांना आणि इतर लघु व्यवसायिकांना आर्थिक मदत देऊन त्यांना स्वावलंबी बनवण्याचा प्रयत्न करत आहे. आज आपण या महत्त्वाच्या योजनेविषयी सविस्तर माहिती जाणून घेऊया.
प्रधानमंत्री स्वनिधी योजना: प्रमुख वैशिष्ट्ये
प्रधानमंत्री स्वनिधी योजना ही केंद्र सरकारची एक महत्त्वाकांक्षी योजना आहे, जी २०२० मध्ये कोविड-१९ महामारीच्या काळात सुरू करण्यात आली. या योजनेचा मुख्य उद्देश हा फेरीवाले, छोटे व्यापारी आणि लघु उद्योजकांना आर्थिक मदत करून त्यांना स्वावलंबी बनवणे हा आहे. या योजनेअंतर्गत लाभार्थींना विनाहमी कर्ज उपलब्ध करून दिले जाते, जे त्यांच्या व्यवसायाच्या विकासासाठी अत्यंत उपयुक्त ठरते.
आता २०२४-२५ या वर्षांमध्ये या योजनेअंतर्गत पात्र लाभार्थींना ५०,००० रुपयांपर्यंत कर्ज मिळू शकते. विशेष म्हणजे या कर्जावर व्याजदर अत्यंत कमी आहे आणि एक वर्षात कर्जाची परतफेड केल्यास, लाभार्थी दुप्पट रक्कमेचे कर्ज घेण्यास पात्र ठरतो.
योजनेचे टप्पे
प्रधानमंत्री स्वनिधी योजनेअंतर्गत कर्ज तीन टप्प्यांमध्ये दिले जाते:
- पहिला टप्पा: सुरुवातीला कोणत्याही पात्र व्यक्तीला अधिकतम १०,००० रुपयांचे कर्ज दिले जाते.
- दुसरा टप्पा: पहिल्या टप्प्यातील कर्जाची यशस्वी परतफेड केल्यानंतर, लाभार्थी २०,००० रुपयांपर्यंत कर्ज घेऊ शकतो.
- तिसरा टप्पा: दुसऱ्या टप्प्यातील कर्जाची परतफेड केल्यानंतर, लाभार्थी ५०,००० रुपयांपर्यंत कर्ज घेऊ शकतो.
प्रत्येक टप्प्यावरील कर्जाची परतफेड एका वर्षाच्या कालावधीत करावी लागते. वेळेत परतफेड केल्यास, पुढील टप्प्यातील अधिक रकमेचे कर्ज मिळण्यास पात्र ठरता येते.
पात्रता
प्रधानमंत्री स्वनिधी योजनेचा लाभ घेण्यासाठी खालील पात्रता निकष आहेत:
- अर्जदार भारतीय नागरिक असावा.
- अर्जदाराचे वय १८ वर्षांपेक्षा जास्त असावे.
- फेरीवाले, पथविक्रेते किंवा लघु व्यवसाय करणारे व्यक्ती अर्ज करू शकतात.
- अर्जदाराकडे आधार कार्ड असणे अनिवार्य आहे.
- अर्जदाराचे बचत खाते असणे आवश्यक आहे.
- जे व्यक्ती आपला स्वतःचा लहान व्यवसाय सुरू करू इच्छितात, त्यांनाही या योजनेचा लाभ घेता येतो.
विशेष म्हणजे, या योजनेसाठी कोणत्याही हमीदाराची (गॅरंटर) आवश्यकता नाही. सर्वसामान्य नागरिकांनी कोणतीही अडचण न येता कर्ज घेऊ शकावे, यासाठी सरकारने हा निर्णय घेतला आहे.
आवश्यक कागदपत्रे
प्रधानमंत्री स्वनिधी योजनेसाठी अर्ज करताना खालील कागदपत्रे तयार ठेवावीत:
- आधार कार्ड: पहिल्यांदा आधार कार्ड अत्यंत महत्वाचे आहे. आधार कार्ड हे आपल्या ओळखीचा पुरावा म्हणून काम करते.
- पॅन कार्ड: आर्थिक व्यवहारांसाठी पॅन कार्ड आवश्यक आहे.
- बँक खात्याचे विवरण: बचत खात्याची पासबुक किंवा स्टेटमेंट.
- व्यवसायाशी संबंधित कागदपत्रे: जर आपल्याकडे व्यवसायाचे कोणतेही परवाने किंवा प्रमाणपत्रे असतील तर ते जोडावेत.
- पासपोर्ट साइज फोटो: अर्जासोबत अर्जदाराचा अलीकडील फोटो जोडणे आवश्यक आहे.
- निवासाचा पुरावा: मतदान ओळखपत्र, ड्रायव्हिंग लायसेन्स किंवा इतर सरकारी ओळखपत्र.
सर्व कागदपत्रांच्या स्वयंसाक्षांकित प्रती सादर करणे आवश्यक आहे.
Also Read:
मोठी अपडेट जियो च्या रिचार्ज किमतीत मोठे बदल नवीन रिचार्ज प्लॅन्स जाणून घ्या. Jio’s recharge prices
अर्ज प्रक्रिया
प्रधानमंत्री स्वनिधी योजनेसाठी अर्ज करण्याची प्रक्रिया खालीलप्रमाणे आहे:
- बँकेत जाणे: तुमच्या नजीकच्या सरकारी बँकेच्या शाखेत जाऊन पीएम स्वनिधी योजनेसाठी अर्ज करू शकता.
- अर्ज फॉर्म भरणे: बँकेत अर्ज फॉर्म मिळवून तो सर्व माहितीसह भरावा.
- कागदपत्रे जोडणे: वर नमूद केलेली सर्व आवश्यक कागदपत्रे अर्जासोबत जोडावीत.
- अर्ज सादर करणे: पूर्ण भरलेला अर्ज आवश्यक कागदपत्रांसह बँकेत सादर करावा.
- मंजुरी प्रक्रिया: बँक तुमच्या अर्जाची छाननी करेल आणि योग्य वाटल्यास कर्ज मंजूर करेल.
- कर्ज वितरण: अर्ज मंजूर झाल्यानंतर, कर्जाची रक्कम तुमच्या बँक खात्यात वर्ग केली जाईल.
विशेष म्हणजे, या योजनेसाठी फक्त ऑफलाइन अर्ज स्वीकारले जातात. ऑनलाइन अर्ज करण्याची प्रक्रिया सध्या उपलब्ध नाही.
डिजिटल पेमेंट प्रोत्साहन
पीएम स्वनिधी योजनेचे एक महत्त्वाचे वैशिष्ट्य म्हणजे डिजिटल पेमेंटला प्रोत्साहन देणे. या योजनेअंतर्गत, डिजिटल व्यवहार करणाऱ्या लाभार्थींना कॅशबॅकच्या स्वरूपात अतिरिक्त लाभ मिळतो. हे प्रोत्साहन कॅशलेस अर्थव्यवस्थेला चालना देण्यासाठी देण्यात येते.
प्रत्येक महिन्यात ठराविक संख्येने डिजिटल व्यवहार केल्यास, लाभार्थीला अतिरिक्त १०० रुपयांपर्यंत कॅशबॅक मिळू शकते. यामुळे लघु व्यापारी आणि फेरीवाले डिजिटल पेमेंट स्वीकारण्यास प्रोत्साहित होतात.
फायदे आणि महत्त्व
प्रधानमंत्री स्वनिधी योजनेचे अनेक फायदे आहेत:
- विनाहमी कर्ज: या योजनेअंतर्गत कोणत्याही हमीदारावाचून कर्ज मिळते.
- कमी व्याजदर: या कर्जावर अल्प व्याजदर आकारला जातो.
- टप्प्याटप्प्याने वाढणारी कर्ज मर्यादा: कर्जाची परतफेड केल्यावर अधिक रकमेचे कर्ज घेता येते.
- स्वावलंबनाची संधी: लघु व्यावसायिकांना स्वतःचा व्यवसाय सुरू करण्यास किंवा विस्तारित करण्यास मदत होते.
- डिजिटल पेमेंट प्रोत्साहन: डिजिटल व्यवहारांसाठी अतिरिक्त आर्थिक प्रोत्साहन मिळते.
- आर्थिक समावेशन: या योजनेमुळे छोट्या व्यापाऱ्यांचे औपचारिक आर्थिक व्यवस्थेत समावेशन होते.
प्रधानमंत्री स्वनिधी योजना ही सर्वसामान्य, गरीब आणि लघु व्यवसाय करणाऱ्या नागरिकांसाठी एक वरदान ठरली आहे. विशेषतः कोविड-१९ महामारीच्या काळात, जेव्हा अनेक छोटे व्यापारी आणि फेरीवाले आर्थिक अडचणीत सापडले होते, त्यावेळी या योजनेने त्यांना दिलासा दिला.
Also Read:
शेतीला पाइप लाइन करण्यासाठी शेतकऱ्यांना मिळणार मोठे अनुदान get a big subsidy to pipelines
जर तुम्ही स्वतःचा छोटा व्यवसाय सुरू करू इच्छित असाल किंवा तुमचा विद्यमान व्यवसाय विस्तारित करू इच्छित असाल, तर प्रधानमंत्री स्वनिधी योजनेचा लाभ घेऊ शकता. आधार कार्डसह आवश्यक कागदपत्रे जमा करून, तुम्ही सहज या योजनेसाठी अर्ज करू शकता आणि आर्थिक स्वावलंबनाच्या दिशेने पाऊल टाकू शकता.
लक्षात ठेवा, स्वनिधी योजनेच्या माध्यमातून मिळणारे कर्ज हे व्यवसायासाठी वापरावे. वेळेत कर्जाची परतफेड केल्यास, भविष्यात अधिक रकमेचे कर्ज मिळवण्याची संधी मिळते. या योजनेमुळे लघु उद्योजकता वाढीस लागते आणि देशाच्या अर्थव्यवस्थेला चालना मिळते.
केंद्र सरकारने राबवलेल्या या अभिनव योजनेमुळे अनेक स्वयंरोजगार निर्माण झाले आहेत आणि लघु व्यावसायिकांना आर्थिक स्थैर्य मिळाले आहे. आधार कार्डद्वारे प्रधानमंत्री स्वनिधी योजनेचा लाभ घेऊन, आपलेही जीवनमान उंचावण्याची संधी साधा!
