Gold price drops भारतीय संस्कृतीमध्ये सोन्याला अनन्यसाधारण महत्त्व आहे. लग्न असो, सण असो किंवा कोणताही शुभ प्रसंग, सोने हा त्याचा अविभाज्य भाग आहे. परंतु आजकाल सोन्याच्या वाढत्या किमतींमुळे सर्वसामान्य नागरिकांमध्ये चिंतेचे वातावरण निर्माण झाले आहे. विशेषतः गेल्या काही महिन्यांत सोन्याच्या दरात लक्षणीय वाढ झाली आहे, ज्यामुळे गुंतवणूकदार आणि ग्राहक दोघांनाही नवीन परिस्थितीशी जुळवून घ्यावे लागत आहे.
दिनांक 9 मार्च 2025 रोजी, दिल्लीत 24 कॅरेट सोन्याची किंमत ₹87,860 प्रति 10 ग्रॅम इतकी नोंदवली गेली. महाराष्ट्रातही सोन्याचे दर जवळपास सारखेच राहिले आहेत. मुंबई, पुणे, नागपूर, कोल्हापूर, जळगाव आणि ठाणे यासारख्या प्रमुख शहरांमध्ये 22 कॅरेट सोन्याचा दर ₹80,400 प्रति 10 ग्रॅम तर 24 कॅरेट सोन्याचा दर ₹87,710 प्रति 10 ग्रॅम इतका आहे. ही किंमत जीएसटी आणि इतर शुल्कांशिवाय आहे, त्यामुळे प्रत्यक्षात ग्राहकांना यापेक्षा अधिक रक्कम मोजावी लागते.
सोन्याच्या किमतीत वाढ होण्याची कारणे
सोन्याच्या किमतीत वाढ होण्यामागे अनेक कारणे आहेत. त्यापैकी काही महत्त्वाच्या कारणांचा आपण आता विचार करू:
Also Read:
शेतीला पाइप लाइन करण्यासाठी शेतकऱ्यांना मिळणार मोठे अनुदान get a big subsidy to pipelines
१. वैश्विक आर्थिक अनिश्चितता
जगभरातील प्रमुख अर्थव्यवस्थांमध्ये सद्य:स्थितीत अस्थिरता दिसून येत आहे. आर्थिक मंदी, महागाई, व्याजदरात वाढ यासारख्या समस्यांमुळे गुंतवणूकदार सुरक्षित गुंतवणुकीकडे वळत आहेत. या परिस्थितीत सोने हे ‘सुरक्षित निवारा’ (सेफ हेवन) म्हणून ओळखले जाते. अशा अनिश्चित काळात लोक आपली संपत्ती सोन्यात गुंतवणे पसंत करतात, ज्यामुळे त्याची मागणी वाढते आणि परिणामी किंमतही वाढते.
२. केंद्रीय बँकांकडून सोन्याची खरेदी
जागतिक स्तरावरील अनेक देशांच्या केंद्रीय बँका आपल्या परकीय चलन साठ्यात विविधता आणण्यासाठी सोने खरेदी करत आहेत. चीन, रशिया, तुर्की, भारत यासारख्या देशांनी मोठ्या प्रमाणात सोने खरेदी केले आहे. या बँकांकडून होणारी खरेदी सोन्याच्या मागणीत लक्षणीय वाढ करते, ज्यामुळे किंमतींवर दबाव येतो.
३. डॉलरच्या मूल्यात घट
अमेरिकन डॉलर आणि सोन्याच्या किमती यांच्यात नकारात्मक संबंध असतो. जेव्हा डॉलरचे मूल्य कमी होते, तेव्हा सोन्याची किंमत वाढते. गेल्या काही महिन्यांत डॉलरच्या मूल्यात उतार-चढाव झाले आहेत, ज्यामुळे सोन्याच्या किमतींवर परिणाम झाला आहे.
Also Read:
मागेल त्या शेतकऱ्यांना मिळणार सौर कृषी पंपासाठी 8 लाख 50 हजार रुपये solar agricultural pumps
४. भारतीय रुपयाचे अवमूल्यन
भारतीय रुपयाच्या मूल्यात घसरण झाल्यास, आंतरराष्ट्रीय बाजारात सोने खरेदी करणे भारतीयांसाठी अधिक महाग होते. भारत हा जगातील सर्वाधिक सोने आयात करणारा देश आहे, त्यामुळे चलनाच्या दरात होणारे बदल थेट सोन्याच्या किमतींवर परिणाम करतात.
५. सण आणि लग्न हंगामातील मागणी
भारतात विशेषतः दिवाळी, दसरा, अक्षय तृतीया यासारख्या सणांदरम्यान आणि लग्नाच्या हंगामात सोन्याची मागणी मोठ्या प्रमाणात वाढते. हा हंगामी फॅक्टर स्थानिक बाजारात सोन्याच्या किमतींवर परिणाम करतो.
चांदीच्या किमतीतही लक्षणीय वाढ
फक्त सोनेच नव्हे तर चांदीच्या किमतीतही गेल्या काळात वाढ दिसून आली आहे. गेल्या आठवड्यात चांदीच्या दरात ₹2,100 ची वाढ होऊन त्याची किंमत ₹99,100 प्रति किलो झाली आहे. चांदीचा वापर फक्त दागिन्यांपुरताच मर्यादित नसून सौर ऊर्जा पॅनेल, इलेक्ट्रॉनिक उपकरणे, वैद्यकीय उपकरणे यांसारख्या औद्योगिक क्षेत्रांतही मोठ्या प्रमाणात होतो. या कारणामुळे चांदीचे भवितव्य उज्ज्वल दिसते आणि भविष्यात त्याच्या किमतीत आणखी वाढ होण्याची शक्यता आहे.
महाराष्ट्रातील सोने बाजारपेठ
महाराष्ट्र हा भारतातील प्रमुख सोने व्यापार केंद्रांपैकी एक आहे. मुंबईतील प्रसिद्ध झवेरी बाजार आणि पुण्यातील लक्ष्मी रोड हे सोने खरेदीसाठी देशभरात ओळखले जातात. या बाजारपेठांमध्ये अनेक किरकोळ विक्रेते आणि जुने दागिन्यांचे व्यापारी आढळतात, जे ग्राहकांना विविध प्रकारचे सोन्याचे दागिने आणि गुंतवणुकीचे पर्याय उपलब्ध करून देतात.
ग्रामीण महाराष्ट्रातही सोन्याला विशेष महत्त्व दिले जाते. शेतकरी आणि ग्रामीण कुटुंबे आपल्या बचतीचा मोठा हिस्सा सोन्यात गुंतवतात. सोने हे त्यांच्यासाठी फक्त सौंदर्याचे साधन नसून आर्थिक सुरक्षितताचे साधनही आहे. आपत्कालीन परिस्थितीत सोन्याचे दागिने विकून रोख रक्कम उभी करता येते, म्हणूनच ग्रामीण भागात सोन्याला ‘आपत्कालीन निधी’ म्हणूनही पाहिले जाते.
सोन्यात गुंतवणूक का करावी?
१. महागाईवर मात
ऐतिहासिकदृष्ट्या, सोन्याने महागाईच्या दरापेक्षा अधिक परतावा दिला आहे. याचा अर्थ असा की सोन्यात गुंतवणूक केल्यास आपल्या पैशांची क्रयशक्ती राखणे शक्य होते. जेव्हा रुपयाचे मूल्य कमी होते, तेव्हा सोन्याच्या रूपात ठेवलेल्या संपत्तीचे मूल्य वाढते.
Also Read:
या जिल्ह्यातील शेतकऱ्यांच्या खात्यात पैसे जमा २८५२ कोटी पिक विमा मंजूर crop insurance approved
२. संपत्ती विविधीकरण
गुंतवणूक तज्ज्ञांचा असा सल्ला असतो की एकाच प्रकारच्या मालमत्तेत सर्व पैसे गुंतवू नयेत. सोने हे पोर्टफोलिओ विविधीकरणासाठी उत्कृष्ट साधन आहे. शेअर्स, बाँड्स, रिअल इस्टेट यांसोबत सोन्यात गुंतवणूक केल्यास जोखीम कमी होते आणि बाजारातील उतार-चढावांपासून सुरक्षा मिळते.
३. तरलता
सोन्याचे एक महत्त्वाचे वैशिष्ट्य म्हणजे त्याची तरलता. सोन्याचे दागिने, बिस्किटे किंवा नाणी कधीही सहजपणे विकता येतात. भारतात मोठ्या शहरांपासून छोट्या गावांपर्यंत सर्वत्र सोने-चांदीचे व्यापारी आढळतात, ज्यामुळे गरजेच्या वेळी त्याचे रोखीकरण करणे सोपे जाते.
४. संकटकाळात सुरक्षा
युद्ध, आर्थिक मंदी, राजकीय अस्थिरता यांसारख्या गंभीर संकटांच्या काळात सोन्याचे मूल्य वाढण्याची प्रवृत्ती दिसून येते. इतिहासात अनेकदा असे दिसले आहे की जेव्हा इतर गुंतवणुकीची साधने कोलमडतात, तेव्हा सोन्याचे मूल्य टिकून राहते किंवा वाढते.
Also Read:
राज्यात मंगळवार, बुधवार आणि गुरुवारी पाऊस: पंजाबराव डख यांचा नवीन अंदाज Rain in the state
सोन्यात गुंतवणूक करण्याचे पर्याय
आधुनिक काळात सोन्यात गुंतवणूक करण्यासाठी अनेक पर्याय उपलब्ध आहेत:
१. भौतिक सोने
यामध्ये सोन्याचे दागिने, नाणी, बिस्किटे यांचा समावेश होतो. भौतिक सोन्याची खरेदी करताना हॉलमार्क असलेल्या दागिन्यांची निवड करणे महत्वाचे आहे, जेणेकरून त्याच्या शुद्धतेची खात्री मिळते.
२. डिजिटल सोने
विविध मोबाईल अॅप्स आणि ऑनलाइन प्लॅटफॉर्म्सद्वारे आता डिजिटल सोन्यात गुंतवणूक करणे शक्य झाले आहे. त्यामध्ये सुरक्षितता आणि सोयीचे फायदे आहेत. डिजिटल सोन्यामध्ये गुंतवणूक करताना एखाद्या विश्वासार्ह कंपनीची निवड करणे महत्वाचे आहे.
३. सोन्याचे बाँड आणि ETF
सोन्याचे बाँड (सॉव्हरेन गोल्ड बाँड) हे भारत सरकारद्वारे जारी केले जातात आणि त्यांना वार्षिक व्याज मिळते. तर गोल्ड ETF (एक्सचेंज ट्रेडेड फंड) हे स्टॉक एक्सचेंजवर व्यापार करता येणारे गोल्ड फंड्स आहेत. या पर्यायांमध्ये भौतिक सोने साठवण्याची गरज नसते आणि सुरक्षितता जास्त असते.
४. गोल्ड म्युच्युअल फंड
हे अप्रत्यक्षपणे सोन्यात गुंतवणूक करण्याचा पर्याय आहे. गोल्ड म्युच्युअल फंड्स मुख्यत: गोल्ड ETF किंवा सोन्याशी संबंधित कंपन्यांच्या शेअर्समध्ये गुंतवणूक करतात.
सोन्यात गुंतवणूक करताना लक्षात ठेवण्याचे मुद्दे
१. खरेदीची योग्य वेळ
सोन्याच्या किमतीत चढ-उतार होत असतात. जेव्हा किंमत कमी असते तेव्हा खरेदी करणे फायदेशीर ठरते. आंतरराष्ट्रीय बाजारपेठेतील घडामोडी, अमेरिकन फेडचे निर्णय यांवर लक्ष ठेवून निर्णय घेणे महत्वाचे आहे.
२. शुद्धता आणि प्रमाणीकरण
सोने खरेदी करताना त्याच्या शुद्धतेची खात्री करणे अत्यंत महत्वाचे आहे. BIS (ब्युरो ऑफ इंडियन स्टॅण्डर्ड्स) प्रमाणित हॉलमार्क असलेले सोनेच खरेदी करावे.
३. टॅक्स परिणाम
सोन्याची खरेदी-विक्री करताना त्यावरील टॅक्स परिणामांचा विचार करणे आवश्यक आहे. भारतात, तीन वर्षांपेक्षा कमी कालावधीसाठी धारण केलेल्या सोन्यावर अल्पकालीन भांडवली नफा कर लागू होतो, तर तीन वर्षांपेक्षा जास्त कालावधीसाठी धारण केलेल्या सोन्यावर दीर्घकालीन भांडवली नफा कर लागू होतो.
४. साठवणुकीची सुरक्षितता
भौतिक सोने खरेदी केल्यास त्याच्या सुरक्षित साठवणुकीची व्यवस्था करणे महत्वाचे आहे. बँक लॉकर किंवा घरातील सुरक्षित तिजोरी यांचा वापर करावा.
बाजारपेठेतील तज्ज्ञांच्या मते, 2025 च्या अखेरीस सोन्याची किंमत ₹1 लाख प्रति 10 ग्रॅम पार करू शकते. जागतिक व्याजदर, वाढती महागाई, भू-राजकीय तणाव आणि आंतरराष्ट्रीय अर्थव्यवस्थेची स्थिती हे सर्व घटक सोन्याच्या भविष्यातील किमतींवर परिणाम करतील.
सोने हे केवळ सौंदर्यासाठीचे साधन नव्हे, तर ते संपत्ती जतन करण्याचे एक महत्वाचे माध्यम आहे. वाढत्या किमतींच्या काळात सोन्यात गुंतवणूक करताना सावधगिरीचे पालन करणे आवश्यक आहे. योग्य वेळी, योग्य मार्गाने आणि योग्य प्रमाणात केलेली सोन्यातील गुंतवणूक भविष्यात निश्चितच फायदेशीर ठरू शकते. परंतु त्याचबरोबर सोने केवळ पोर्टफोलिओ विविधीकरणाचा एक भाग म्हणून पाहिले जावे, संपूर्ण गुंतवणूक एकाच साधनात न करता विविध प्रकारच्या गुंतवणुकीत विभागणे शहाणपणाचे ठरेल.
