boreholes in agriculture महाराष्ट्र राज्यातील अनुसूचित जमातीच्या शेतकऱ्यांसाठी शासनाने बिरसा मुंडा कृषी क्रांती योजनेद्वारे महत्त्वपूर्ण पाऊल उचलले आहे. या योजनेमध्ये शेतकऱ्यांना शेतीविषयक विविध सुविधांसाठी मोठ्या प्रमाणात अनुदान मिळत आहे. महा-डीबीटी पोर्टलच्या माध्यमातून राबविण्यात येत असलेल्या या योजनेबद्दल सविस्तर माहिती जाणून घेऊया.
बिरसा मुंडा कृषी क्रांती योजना म्हणजे काय?
बिरसा मुंडा कृषी क्रांती योजना ही महाराष्ट्र सरकारची महत्त्वाकांक्षी योजना असून, यामध्ये राज्यातील अनुसूचित जमातीच्या शेतकऱ्यांना शेतीशी संबंधित पायाभूत सुविधा विकसित करण्यासाठी आर्थिक मदत दिली जाते. या योजनेचे मुख्य उद्दिष्ट अनुसूचित जमातीच्या शेतकऱ्यांना आधुनिक शेतीच्या तंत्रज्ञानापर्यंत पोहोचवणे आणि त्यांच्या शेतीची उत्पादकता वाढवणे हे आहे.
या योजनेअंतर्गत विविध प्रकारचे अनुदान देण्यात येतात, जसे की:
- नवीन विहिरींसाठी अनुदान
- बोरवेलसाठी अनुदान (50,000 रुपये)
- शेततळे निर्मितीसाठी अनुदान
- मल्चिंग पेपरसाठी अनुदान
- सिंचन व्यवस्थेसाठी अनुदान
- जुन्या विहिरींच्या दुरुस्तीसाठी अनुदान
या सर्व सुविधांसाठी सरकारकडून 100% अनुदान दिले जात आहे, जे अनुसूचित जमातीच्या शेतकऱ्यांना मोठी मदत करणारे आहे.
बोरवेल अनुदान योजनेचे वैशिष्ट्ये
बिरसा मुंडा कृषी क्रांती योजनेअंतर्गत, अनुसूचित जमातीच्या शेतकऱ्यांना बोरवेल खोदाईसाठी 50,000 रुपयांपर्यंत अनुदान मिळत आहे. हे अनुदान थेट लाभार्थ्यांच्या बँक खात्यावर हस्तांतरित केले जाते. या अनुदानामुळे शेतकरी आपल्या शेतात पाणी उपलब्धतेची सोय करू शकतात, ज्यामुळे त्यांच्या पिकांचे उत्पादन वाढण्यास मदत होईल.
बोरवेल अनुदानासाठी पात्रता निकष
बोरवेल अनुदानासाठी अर्ज करणाऱ्या व्यक्तीला खालील निकषांची पूर्तता करणे आवश्यक आहे:
- रहिवासी आवश्यकता: अर्जदार महाराष्ट्र राज्याचा कायमस्वरूपी रहिवासी असावा.
- जातीचे प्रमाणपत्र: अर्जदार अनुसूचित जमातीच्या समाजातील असावा आणि त्यांच्याकडे वैध जातीचे प्रमाणपत्र असणे आवश्यक आहे.
- वार्षिक उत्पन्न मर्यादा: अर्जदाराचे वार्षिक उत्पन्न 1.5 लाख रुपयांपेक्षा जास्त नसावे. उत्पन्नाचा दाखला असणे आवश्यक आहे.
- जमिनीचे क्षेत्रफळ: अर्जदाराकडे किमान 0.40 हेक्टर शेतजमीन असणे आवश्यक आहे. ही जमीन अर्जदाराच्या नावावर असावी आणि त्याचा सातबारा उतारा असावा.
- पाण्याचा स्त्रोत नसल्याचे प्रमाणपत्र: अर्जदाराच्या शेतात आधीपासून पाण्याचा स्त्रोत (विहीर, बोरवेल) नसल्याचे तलाठ्याने प्रमाणित केलेले असावे.
बोरवेल अनुदानासाठी आवश्यक कागदपत्रे
बोरवेल अनुदानासाठी अर्ज करताना खालील कागदपत्रे सादर करणे आवश्यक आहे:
- आधार कार्ड: अर्जदाराचे आधार कार्ड.
- उत्पन्नाचा दाखला: तहसीलदार किंवा सक्षम अधिकाऱ्याने दिलेला वार्षिक उत्पन्नाचा दाखला.
- रेशन कार्ड: अर्जदाराचे रेशन कार्ड (शिधापत्रिका).
- जातीचा दाखला: अनुसूचित जमातीचा वैध प्रमाणपत्र.
- सातबारा/आठ-अ उतारा: अर्जदाराच्या शेतजमिनीचा ताजा सातबारा व आठ-अ उतारा.
- प्रतिज्ञापत्र: बॉण्डवर अर्जदाराचे प्रतिज्ञापत्र.
- पाण्याचा स्त्रोत नसल्याचे प्रमाणपत्र: शेतात पाण्याचा स्त्रोत नसल्याचे तलाठ्याने दिलेले प्रमाणपत्र.
महा-डीबीटी पोर्टलवर अर्ज करण्याची प्रक्रिया
बिरसा मुंडा कृषी क्रांती योजनेअंतर्गत बोरवेल अनुदानासाठी अर्ज करण्याची प्रक्रिया खालीलप्रमाणे आहे:
- महा-डीबीटी पोर्टलला भेट द्या: सर्वप्रथम, महा-डीबीटी (Maha DBT) च्या अधिकृत संकेतस्थळाला भेट द्या: https://testdbtapp.mahaitgov.in/FindEligibleSchemes/FindEligibleSchemes
- शेतकरी योजना निवडा: पोर्टलवर दिसणाऱ्या ‘शेतकरी योजना’ या पर्यायावर क्लिक करा.
- बिरसा मुंडा कृषी क्रांती योजना निवडा: उपलब्ध योजनांमधून ‘बिरसा मुंडा कृषी क्रांती योजना’ या पर्यायावर क्लिक करा.
- नोंदणी आणि लॉगिन: जर यापूर्वी नोंदणी केली नसेल, तर नोंदणी करा आणि त्यानंतर लॉगिन करा.
- व्यक्तिगत माहिती भरा: अर्जदाराचे संपूर्ण नाव, पत्ता, मोबाईल नंबर, आधार नंबर आणि इतर आवश्यक माहिती भरा.
- शेतीविषयक माहिती भरा: शेतीचे क्षेत्रफळ, पिके, जमिनीचा प्रकार इत्यादी माहिती भरा.
- आवश्यक कागदपत्रे अपलोड करा: वर नमूद केलेली सर्व आवश्यक कागदपत्रे स्कॅन करून अपलोड करा.
- अर्ज सबमिट करा: सर्व माहिती तपासून अर्ज सबमिट करा.
- अर्ज क्रमांक मिळवा: अर्ज यशस्वीरित्या सबमिट झाल्यावर मिळालेला अर्ज क्रमांक भविष्यातील संदर्भासाठी जतन करून ठेवा.
महा-डीबीटी पोर्टलच्या वापरातील सूचना
महा-डीबीटी पोर्टलवर अर्ज करताना काही महत्त्वाच्या बाबी लक्षात ठेवा:
Also Read:
जिओचा १७५ रुपयांचा नवीन रिचार्ज प्लॅन, तुम्हाला अनलिमिटेड कॉलिंग आणि डेटा Jio’s new recharge plan
- अचूक माहिती भरा: अर्जात दिलेली माहिती अचूक असावी. चुकीची माहिती दिल्यास अर्ज नाकारला जाऊ शकतो.
- कागदपत्रांची सुवाच्यता: अपलोड करण्यात येणारी कागदपत्रे स्पष्ट व सुवाच्य असावीत.
- आधार लिंकिंग: आपले आधार कार्ड बँक खात्याशी जोडलेले असल्याची खात्री करा, कारण अनुदान थेट बँक खात्यात जमा केले जाते.
- अनुदानाची स्थिती तपासा: अर्ज सादर केल्यानंतर नियमितपणे पोर्टलवर अनुदानाच्या स्थितीची तपासणी करा.
- आवश्यकता असल्यास सहाय्य घ्या: अर्ज भरण्यात अडचणी असल्यास, कृषी सहाय्यक किंवा नजीकच्या CSC (Common Service Center) केंद्राची मदत घेऊ शकता.
योजनेचे फायदे आणि महत्त्व
बिरसा मुंडा कृषी क्रांती योजनेअंतर्गत मिळणाऱ्या बोरवेल अनुदानाचे अनेक फायदे आहेत:
- सिंचन क्षमतेत वाढ: बोरवेलमुळे शेतात पाण्याची उपलब्धता वाढते, ज्यामुळे सिंचन क्षमता वाढते.
- पिकांचे उत्पादन वाढते: नियमित पाणीपुरवठ्यामुळे पिकांचे उत्पादन आणि गुणवत्ता वाढते.
- हवामान बदलांचा प्रतिकार: बोरवेलमुळे शेतकरी हवामान बदलांमुळे होणाऱ्या पर्जन्यमानातील अनियमिततेचा प्रतिकार करू शकतात.
- उत्पन्नात वाढ: अधिक उत्पादनामुळे शेतकऱ्यांच्या उत्पन्नात वाढ होते.
- आर्थिक ओझे कमी: 100% अनुदानामुळे शेतकऱ्यांवर येणारे आर्थिक ओझे कमी होते.
योजनेच्या अंमलबजावणीतील आव्हाने
बिरसा मुंडा कृषी क्रांती योजनेच्या यशस्वी अंमलबजावणीसमोर काही आव्हाने देखील आहेत:
- जागरुकतेचा अभाव: अनेक दुर्गम भागातील अनुसूचित जमातीच्या शेतकऱ्यांना या योजनेबद्दल माहिती नसते.
- ऑनलाईन अर्ज प्रक्रिया: डिजिटल साक्षरतेच्या अभावामुळे काही शेतकऱ्यांना ऑनलाईन अर्ज भरण्यात अडचणी येतात.
- कागदपत्रांची उपलब्धता: काही शेतकऱ्यांकडे आवश्यक कागदपत्रे नसतात, जसे की जात प्रमाणपत्र, सातबारा उतारा इत्यादी.
- भूजल पातळीचे निरीक्षण: बोरवेल खोदण्यापूर्वी भूजल पातळीचे निरीक्षण आवश्यक आहे, परंतु अनेक भागात यासाठी तांत्रिक सुविधांचा अभाव आहे.
इतर पूरक योजना
बिरसा मुंडा कृषी क्रांती योजनेसोबतच, महाराष्ट्र सरकारने अनुसूचित जमातीच्या शेतकऱ्यांसाठी अन्य पूरक योजनाही सुरू केल्या आहेत:
Also Read:
ई मुद्रा लोण योजनेअंतर्गत तुम्हाला मिळणार ४ लाख रुपयांचे कर्ज पहा अर्ज प्रक्रिया E Mudra Loan Scheme
- शबरी आदिवासी घरकुल योजना: अनुसूचित जमातीच्या परिवारांना घरकुल बांधकामासाठी आर्थिक मदत.
- आदिवासी विद्यार्थी शैक्षणिक अनुदान योजना: अनुसूचित जमातीच्या विद्यार्थ्यांना शिक्षणासाठी आर्थिक मदत.
- आदिवासी स्वयंरोजगार योजना: अनुसूचित जमातीच्या युवकांना स्वयंरोजगारासाठी प्रोत्साहन.
बिरसा मुंडा कृषी क्रांती योजना ही महाराष्ट्र सरकारची अनुसूचित जमातीच्या शेतकऱ्यांसाठी एक महत्त्वपूर्ण योजना आहे. या योजनेअंतर्गत मिळणारे बोरवेल अनुदान अनेक शेतकऱ्यांच्या आयुष्यात सकारात्मक बदल घडवू शकते. 50,000 रुपयांचे हे अनुदान शेतकऱ्यांना त्यांच्या शेतात पाण्याची व्यवस्था करण्यास मदत करून त्यांचे उत्पादन आणि उत्पन्न वाढवू शकते.
अनुसूचित जमातीच्या शेतकऱ्यांनी या योजनेचा जास्तीत जास्त लाभ घेण्यासाठी महा-डीबीटी पोर्टलवर अर्ज करावा. आवश्यक कागदपत्रे, पात्रता निकष आणि अर्ज प्रक्रिया समजून घेऊन, अनेक शेतकरी या योजनेचा लाभ घेऊ शकतात.
दुर्गम भागातील अनुसूचित जमातीच्या शेतकऱ्यांपर्यंत या योजनेची माहिती पोहोचविण्यासाठी सर्वांनी प्रयत्न करावेत. आपल्या परिसरातील अनुसूचित जमातीच्या शेतकऱ्यांना या योजनेबद्दल सांगून, त्यांना अर्ज प्रक्रियेत मदत करून, समाजाच्या उत्थानामध्ये योगदान देऊ शकतो.
