Namo shetkari hafta महाराष्ट्रातील शेतकरी बांधवांसाठी एक मोठी आनंदाची बातमी आली आहे. ‘नमो शेतकरी महासन्मान निधी योजने’च्या सहाव्या हप्त्याचे वितरण आजपासून सुरू होत आहे. या योजनेअंतर्गत राज्यातील ९३.२६ लाख शेतकरी कुटुंबांना लाभ मिळणार असून, प्रत्येक शेतकरी कुटुंबाच्या बँक खात्यामध्ये थेट २,००० रुपये जमा केले जाणार आहेत. एकूण २,१६९ कोटी रुपयांचा निधी शेतकऱ्यांच्या आधारकार्ड आणि डायरेक्ट बेनिफिट ट्रान्सफर (डीबीटी) संलग्न सक्रिय बँक खात्यांमध्ये थेट जमा होणार आहे.
नमो शेतकरी महासन्मान निधी योजना: प्रमुख वैशिष्ट्ये
महाराष्ट्र शासनाने शेतकऱ्यांच्या उत्पन्नात वाढ करण्याच्या उद्देशाने सन २०२३-२४ पासून ‘नमो शेतकरी महासन्मान निधी योजना’ सुरू केली आहे. ही योजना केंद्र सरकारच्या प्रधानमंत्री किसान सन्मान निधी (पी.एम. किसान) योजनेला पूरक अशीच आहे. प्रधानमंत्री किसान सन्मान निधी योजनेअंतर्गत शेतकऱ्यांना वार्षिक ६,००० रुपये मिळतात, तर महाराष्ट्र शासनाच्या नमो शेतकरी महासन्मान निधी योजनेद्वारे आणखी ६,००० रुपये दिले जातात. अशा प्रकारे, राज्यातील शेतकऱ्यांना वार्षिक एकूण १२,००० रुपयांचा लाभ मिळत आहे.
योजनेची यशस्वी वाटचाल
नमो शेतकरी महासन्मान निधी योजनेचा पहिला हप्ता २६ ऑक्टोबर, २०२३ रोजी पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांच्या हस्ते शिर्डी येथून वितरित करण्यात आला होता. आजपर्यंत या योजनेंतर्गत एकूण ५ हप्ते वितरित करण्यात आले असून, राज्यातील ९०.८६ लाख शेतकरी कुटुंबांना ८,९६१.३१ कोटी रुपयांचा लाभ त्यांच्या बँक खात्यात थेट जमा करण्यात आला आहे. आता सहाव्या हप्त्याच्या माध्यमातून राज्यातील ९३.२६ लाख शेतकरी कुटुंबांच्या खात्यात जवळपास २,१६९ कोटी रुपये जमा केले जात आहेत.
पात्रता
नमो शेतकरी महासन्मान निधी योजनेचा लाभ घेण्यासाठी शेतकऱ्यांनी प्रधानमंत्री किसान सन्मान निधी योजनेसाठी नोंदणी केलेली असणे आवश्यक आहे. या योजनेच्या निकषांनुसार, एका शेतकरी कुटुंबामध्ये पती, पत्नी आणि त्यांची १८ वर्षांखालील मुले यांचा समावेश होतो. प्रत्येक पात्र शेतकरी कुटुंबाला २,००० रुपये प्रति हप्ता या प्रमाणे तीन समान हप्त्यांत प्रतिवर्षी ६,००० रुपये त्यांच्या बँक खात्यामध्ये जमा केले जातात.
आधार आणि डीबीटी संलग्नता महत्त्वाची
योजनेचा लाभ मिळविण्यासाठी शेतकऱ्यांचे बँक खाते त्यांच्या आधार क्रमांकाशी संलग्न असणे आवश्यक आहे. तसेच, डायरेक्ट बेनिफिट ट्रान्सफर (डीबीटी) पद्धतीने पैसे थेट लाभार्थ्यांच्या खात्यात जमा केले जातात. यामुळे मध्यस्थांची भूमिका नाहीशी होऊन पारदर्शकता वाढते आणि लाभार्थ्यांना योग्य वेळी त्यांचा हक्काचा पैसा मिळतो.
प्रधानमंत्री किसान सन्मान निधी: १९ वा हप्ता वितरित
पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांच्या हस्ते डिसेंबर, २०२४ ते मार्च, २०२५ या कालावधीतील प्रधानमंत्री किसान सन्मान निधी योजनेचा १९ वा हप्ता वितरित करण्यात आला आहे. या हप्ता वितरण सोहळ्यामध्ये महाराष्ट्र राज्यातील ९२.८९ लाख शेतकरी कुटुंबांना १,९६७.१२ कोटी रुपयांचा लाभ देण्यात आला आहे. यानंतरही, केंद्र शासनाने पीएम किसान योजनेअंतर्गत आणखी ६५,०४७ लाभार्थींना लाभ देण्याचे नियोजन केले आहे.
शेतकऱ्यांच्या उत्पन्नात वाढ करण्याचा उद्देश
या योजनेमागील मुख्य उद्देश देशातील आणि राज्यातील शेतकऱ्यांचे उत्पन्न वाढविणे हा आहे. शेतीमध्ये येणाऱ्या विविध अडचणी, नैसर्गिक आपत्ती, बाजारपेठेतील अस्थिरता यामुळे शेतकऱ्यांना आर्थिक ताण सहन करावा लागतो. अशा परिस्थितीत, या योजनेद्वारे मिळणारा आर्थिक लाभ शेतकऱ्यांना दिलासा देण्याचे काम करतो. तसेच, या निधीचा उपयोग शेतकरी त्यांच्या शेतीसाठी आवश्यक असलेल्या बियाणे, खते, कीटकनाशके आणि इतर आदानांसाठी करू शकतात.
योजनेचे महत्त्व आणि परिणाम
नमो शेतकरी महासन्मान निधी योजना आणि प्रधानमंत्री किसान सन्मान निधी योजना या दोन्ही योजना एकत्रितपणे राज्यातील शेतकऱ्यांना वार्षिक १२,००० रुपयांचा थेट आर्थिक लाभ देतात. हा निधी शेतकऱ्यांच्या खात्यात थेट जमा केला जात असल्याने, त्यांना शेती व्यवसायासाठी किंवा कुटुंबाच्या गरजांसाठी त्याचा उपयोग करणे सोपे जाते. या योजनांमुळे शेतकऱ्यांचे जीवनमान सुधारण्यास मदत होत आहे.
शेतकऱ्यांनी काय करावे?
ज्या शेतकऱ्यांनी अद्याप प्रधानमंत्री किसान सन्मान निधी योजनेसाठी नोंदणी केलेली नाही, त्यांनी लवकरात लवकर नोंदणी करावी. तसेच, नोंदणीकृत शेतकऱ्यांनी आपले बँक खाते आधार क्रमांकाशी संलग्न केलेले असल्याची खात्री करावी. योजनेचा लाभ मिळाला किंवा नाही हे तपासण्यासाठी शेतकऱ्यांनी आपले बँक खाते नियमितपणे तपासावे. काही कारणास्तव लाभ मिळाला नसेल तर, त्यांनी संबंधित कृषी विभागाशी किंवा तालुका कृषी कार्यालयाशी संपर्क साधावा.
राज्य आणि केंद्र सरकारचे प्रयत्न
महाराष्ट्र राज्य सरकार आणि केंद्र सरकार शेतकऱ्यांच्या कल्याणासाठी एकत्रितपणे काम करत आहेत. दोन्ही सरकारे शेतकऱ्यांचे जीवनमान सुधारण्यासाठी आणि त्यांच्या उत्पन्नात वाढ करण्यासाठी विविध योजना राबवत आहेत. नमो शेतकरी महासन्मान निधी योजना आणि प्रधानमंत्री किसान सन्मान निधी योजना या त्यातीलच महत्त्वपूर्ण योजना आहेत.