ration card scheme लाखो कुटुंबांना रियायती दरात अन्नधान्य मिळण्यास मदत करते. परंतु, सरकारी योजनांचा लाभ योग्य व्यक्तीपर्यंत पोहोचावा, यासाठी राशन कार्डची नियमित तपासणी आणि अद्यतनीकरण आवश्यक असते. याच कारणासाठी, केंद्र सरकारने राशन कार्डची ई-केवायसी (इलेक्ट्रॉनिक नो युवर कस्टमर) प्रक्रिया सुरू केली आहे. विशेष म्हणजे, ३१ मार्च २०२५ ही या ई-केवायसीची अंतिम तारीख निश्चित करण्यात आली आहे.
ई-केवायसीचे महत्त्व आणि अंतिम मुदत
जर तुम्ही अद्याप तुमच्या राशन कार्डची ई-केवायसी केली नसेल, तर ही बाब अत्यंत गंभीर आहे. कारण ३१ मार्च २०२५ नंतर ई-केवायसी न केलेल्या नागरिकांना १ एप्रिल २०२५ पासून राशन मिळणार नाही. याशिवाय, तुमचे नाव राशन कार्ड यादीतून काढून टाकले जाण्याची शक्यता देखील आहे. त्यामुळे, प्रत्येक राशन कार्डधारकाने आपल्या कार्डची ई-केवायसी लवकरात लवकर पूर्ण करणे अत्यंत आवश्यक आहे.
मोबाईलद्वारे ई-केवायसी: सोपी प्रक्रिया
आता या ई-केवायसीसाठी तुम्हाला कोठेही जाण्याची गरज नाही. केंद्र सरकारने ‘मेरा केवायसी’ नावाचे मोबाईल अॅप विकसित केले आहे, ज्याद्वारे तुम्ही घरबसल्या, तुमच्या स्मार्टफोनच्या माध्यमातून ही प्रक्रिया पूर्ण करू शकता. या अॅपच्या माध्यमातून तुम्ही केवळ स्वतःची नव्हे तर तुमच्या कुटुंबातील सर्व सदस्यांची ई-केवायसी करू शकता.
मेरा केवायसी अॅप: डाउनलोड आणि वापर
‘मेरा केवायसी’ अॅप गुगल प्ले स्टोअरवर विनामूल्य उपलब्ध आहे. या अॅपच्या माध्यमातून राशन कार्डची ई-केवायसी करण्यासाठी पुढील सोप्या पायऱ्या आहेत:
१. सर्वप्रथम, तुमच्या स्मार्टफोनवर ‘मेरा केवायसी’ अॅप डाउनलोड करा. २. अॅप उघडल्यानंतर, तुम्हाला आवश्यक असलेली भाषा निवडा. ३. त्यानंतर, ई-केवायसी करण्यासाठी ‘राशन कार्ड ई-केवायसी’ पर्याय निवडा. ४. त्यानंतर, तुमचा आधार क्रमांक प्रविष्ट करा. ५. आधार क्रमांकावर नोंदणीकृत मोबाईल नंबरवर एक ओटीपी (वन टाईम पासवर्ड) येईल. ६. हा ओटीपी प्रविष्ट केल्यानंतर, तुमची ओळख पटवण्यासाठी फेस रिकग्निशन प्रक्रिया होईल. ७. यशस्वीरित्या ओळख पटवल्यानंतर, तुमची ई-केवायसी पूर्ण होईल.
आवश्यक कागदपत्रे
ई-केवायसी प्रक्रियेसाठी फक्त आधार कार्ड आवश्यक आहे. आधार कार्डशिवाय इतर कोणतीही कागदपत्रे आवश्यक नाहीत. परंतु, महत्त्वाची बाब म्हणजे तुमच्या आधार कार्डाला तुमचा मोबाईल नंबर लिंक असणे अत्यंत आवश्यक आहे. कारण आधार क्रमांकावर नोंदणीकृत मोबाईल नंबरवरच ओटीपी पाठवला जातो.
ई-केवायसी प्रक्रियेतील संभाव्य अडचणी
काही जुन्या अँड्रॉइड सिस्टमवर चालणाऱ्या मोबाईल फोनमध्ये आधार फेस रिकग्निशन तंत्रज्ञानास सपोर्ट नसू शकतो. अशा परिस्थितीत, तुम्ही दुसरा स्मार्टफोन वापरून प्रयत्न करू शकता. विशेषतः अद्ययावत ऑपरेटिंग सिस्टम असलेला स्मार्टफोन वापरल्यास ई-केवायसी प्रक्रिया अधिक सुलभ होईल.
ई-केवायसीचे फायदे
१. वेळ आणि पैशांची बचत
पूर्वी, राशन कार्डची ई-केवायसी करण्यासाठी नागरिकांना तालुका कार्यालय किंवा स्वस्त धान्य दुकानात जावे लागत होते. यामध्ये प्रवासाचा खर्च आणि वेळ दोन्हीही जात असे. परंतु, आता मोबाईलवरून ही प्रक्रिया होत असल्यामुळे, नागरिकांचा वेळ आणि पैसा दोन्हीही वाचणार आहे.
२. घरबसल्या सेवा
ई-केवायसीसाठी आता कोठेही जाण्याची गरज नाही. तुमच्या स्मार्टफोनच्या माध्यमातून तुम्ही घरबसल्या ही प्रक्रिया पूर्ण करू शकता. विशेषतः ज्येष्ठ नागरिक, दिव्यांग व्यक्ती आणि गर्भवती महिलांसाठी ही सुविधा अत्यंत उपयुक्त ठरणार आहे.
३. कुटुंबातील सर्व सदस्यांची ई-केवायसी
‘मेरा केवायसी’ अॅपच्या माध्यमातून तुम्ही फक्त स्वतःचीच नव्हे तर तुमच्या कुटुंबातील सर्व सदस्यांची ई-केवायसी करू शकता. यासाठी फक्त त्या व्यक्तीचा आधार क्रमांक आणि त्यावर नोंदणीकृत मोबाईल नंबरवर येणारा ओटीपी आवश्यक आहे.
ई-केवायसी न केल्यास होणारे परिणाम
ई-केवायसी न केल्यास गंभीर परिणाम होऊ शकतात:
१. १ एप्रिल २०२५ पासून राशन मिळणार नाही. २. तुमचे नाव राशन कार्ड यादीतून काढून टाकले जाऊ शकते. ३. भविष्यात इतर सरकारी योजनांचा लाभ घेण्यामध्ये अडचणी येऊ शकतात.
सार्वजनिक जागरूकता महत्त्वपूर्ण
ई-केवायसीची अंतिम तारीख जवळ येत असताना, समाजातील प्रत्येक व्यक्तीने आपली जबाबदारी ओळखून त्याप्रमाणे कृती करणे आवश्यक आहे. विशेषतः ग्रामीण भागातील, शिक्षणाचा अभाव असलेल्या आणि तंत्रज्ञानाशी कमी परिचित असलेल्या नागरिकांना या प्रक्रियेबद्दल माहिती देणे आणि त्यांना मदत करणे महत्त्वाचे आहे.
ग्रामपंचायत, महिला बचत गट, युवा संघटना आणि स्वयंसेवी संस्थांनी पुढाकार घेऊन ग्रामीण भागात ई-केवायसी शिबिरे आयोजित करावीत. याशिवाय, शाळा-महाविद्यालयातील विद्यार्थ्यांनी आपल्या पालकांची आणि शेजारी-पाजारी राहणाऱ्या नागरिकांची ई-केवायसी करण्यास मदत करावी.
सिंचन विहीर योजना २०२४
राशन कार्ड ई-केवायसीसोबतच, शेतकऱ्यांसाठी सिंचन विहीर योजना २०२४ ची माहिती देखील घेणे महत्त्वाचे आहे. या योजनेअंतर्गत, शेतकऱ्यांना त्यांच्या शेतात सिंचनासाठी विहीर खोदण्यासाठी आर्थिक मदत मिळते. या योजनेचा संपूर्ण प्रस्ताव विनामूल्य उपलब्ध आहे. इच्छुक शेतकऱ्यांनी संबंधित विभागाकडे संपर्क साधावा.
राशन कार्ड ई-केवायसी ही एक महत्त्वपूर्ण प्रक्रिया असून, ती ३१ मार्च २०२५ पूर्वी पूर्ण करणे प्रत्येक राशन कार्डधारकासाठी अनिवार्य आहे. ‘मेरा केवायसी’ अॅपच्या माध्यमातून ही प्रक्रिया अत्यंत सोपी आणि सुलभ करण्यात आली आहे. त्यामुळे, विलंब न करता, लवकरात लवकर आपल्या राशन कार्डची ई-केवायसी पूर्ण करा आणि राशन वितरण व्यवस्थेचा निरंतर लाभ घ्या.
सरकारच्या या डिजिटल उपक्रमामुळे राशन वितरण व्यवस्था अधिक पारदर्शक, कार्यक्षम आणि भ्रष्टाचारमुक्त होण्यास मदत होईल. त्यामुळे, नागरिकांनी या उपक्रमात सक्रिय सहभाग घेऊन यशस्वी करण्यासाठी योगदान द्यावे.
