SBI account holders आजच्या स्पर्धात्मक युगात अनेक तरुणांचे स्वतःचा व्यवसाय सुरू करण्याचे स्वप्न असते. परंतु बहुतेक वेळा पुरेसे भांडवल नसल्यामुळे ही स्वप्ने अपूर्ण राहतात. अशा परिस्थितीत भारत सरकारने सुरू केलेली पंतप्रधान मुद्रा लोन योजना उद्योजकांसाठी एक महत्त्वपूर्ण उपाय ठरली आहे. विशेषतः स्टेट बँक ऑफ इंडिया (एसबीआय) या देशातील सर्वात मोठ्या सार्वजनिक क्षेत्रातील बँकेमार्फत ही योजना प्रभावीपणे राबविली जात आहे, ज्यामुळे लघु उद्योग आणि स्वयंरोजगाराला चालना मिळत आहे.
मुद्रा लोन योजना: एक दृष्टिक्षेप
पंतप्रधान मुद्रा लोन योजना ही भारत सरकारची एक महत्त्वाची योजना असून, तिचे मुख्य उद्दिष्ट लघु व्यवसाय क्षेत्राला वित्तीय सहाय्य पुरवणे हे आहे. प्रसिद्ध अर्थतज्ञ डॉ. प्रमोद पाटील यांच्या मते, “मुद्रा लोन योजना हा केवळ आर्थिक समावेशाचा प्रश्न नाही, तर भारतीय अर्थव्यवस्थेचा मूलभूत आधारस्तंभ बळकट करण्याचा एक महत्त्वाचा पर्याय आहे.” खरंच, लघुउद्योग हे रोजगार निर्मितीचे प्रमुख साधन आहेत आणि त्यांना पुरेसे वित्तीय पाठबळ देणे आर्थिक प्रगतीसाठी अत्यंत महत्त्वाचे आहे.
एसबीआय मुद्रा लोन योजनेची वैशिष्ट्ये
१. विना गॅरंटी कर्ज सुविधा
या योजनेचे सर्वात आकर्षक वैशिष्ट्य म्हणजे ५०,००० रुपयांपर्यंतचे कर्ज कोणतीही मालमत्ता गहाण न ठेवता मिळू शकते. प्रसिद्ध व्यवसाय सल्लागार श्री. महेश कुलकर्णी यांच्या मते, “अनेक तरुण उद्योजकांकडे उत्तम व्यावसायिक कल्पना असतात, परंतु त्यांना बँकेकडून आर्थिक मदत मिळवणे कठीण जाते. विनागॅरंटी कर्जामुळे ते सहज स्वतःचा व्यवसाय सुरू करू शकतात.”
२. स्पर्धात्मक व्याजदर
एसबीआय मुद्रा लोन योजनेंतर्गत दिले जाणारे कर्ज अत्यंत स्पर्धात्मक व्याजदरावर उपलब्ध होते. सध्या या योजनेअंतर्गत व्याजदर ८.९९% पासून सुरू होतात, जे इतर वित्तीय संस्थांच्या तुलनेत बरेच कमी आहेत.
३. डिजिटल कर्ज प्रक्रिया
आधुनिक तंत्रज्ञानाचा पूर्ण वापर करून एसबीआय मुद्रा योजनेअंतर्गत कर्ज प्रक्रिया संपूर्णपणे डिजिटल केली आहे. बँकेच्या अधिकृत वेबसाइटवरून अर्ज करता येतो, ज्यामुळे वेळ आणि श्रमाची बचत होते. विशेष म्हणजे, योग्य कागदपत्रांसह अर्ज केल्यास काही दिवसांतच कर्ज मंजूर होऊ शकते.
४. आधार कार्ड आधारित प्रमाणीकरण
एसबीआय मुद्रा लोन योजनेत आधार कार्ड आधारित प्रमाणीकरण प्रक्रियेचा वापर केला जातो. यामुळे अर्ज प्रक्रिया अधिक सुरक्षित बनते आणि बनावट कागदपत्रे व फसवणूक रोखण्यास मदत होते.
५. लवचिक परतफेड पर्याय
ग्राहकांना त्यांच्या व्यवसायाच्या प्रवाहानुसार परतफेडीचे पर्याय निवडता येतात. कालावधी आणि मासिक हप्ते (EMI) निवडण्याची सुविधा उपलब्ध असून, यामुळे व्यवसायावरील आर्थिक दबाव कमी होतो.
मुद्रा लोन योजनेच्या तीन श्रेणी
पंतप्रधान मुद्रा लोन योजनेमध्ये व्यवसायाचा आकार आणि गरजेनुसार तीन प्रमुख श्रेणी आहेत:
१. शिशु श्रेणी
या श्रेणीमध्ये १०,००० रुपयांपर्यंत कर्ज मिळू शकते. या श्रेणीचा उद्देश अगदी लहान स्तरावरील व्यवसायांना मदत करणे असा आहे. उदाहरणार्थ, भाजीविक्रेते, हातगाडी वाले, घरगुती उद्योजक आणि छोटे दुकानदार यांना या श्रेणीचा मोठा फायदा होतो.
२. किशोर श्रेणी
या श्रेणीमध्ये १०,००० ते ५,००,००० रुपयांपर्यंत कर्ज मिळू शकते. ही श्रेणी मध्यम आकाराच्या व्यवसायांसाठी आहे जे थोडे स्थिर झाले आहेत आणि विस्तार करू इच्छितात. उदाहरणार्थ, सेवा क्षेत्रातील उद्योग, छोटी दुकाने, लघु उत्पादन युनिट इत्यादी.
३. तरुण श्रेणी
या श्रेणीमध्ये ५,००,००० ते १०,००,००० रुपयांपर्यंत कर्ज मिळू शकते. ही श्रेणी त्या व्यवसायांसाठी आहे जे मोठ्या प्रमाणात विस्तार करू इच्छितात. या श्रेणीत कर्ज घेण्यासाठी थोडी अधिक कागदपत्रे आणि व्यवसायाचा नमुना आवश्यक असतो.
एसबीआय मुद्रा लोन योजनेसाठी पात्रता निकष
एसबीआय मुद्रा लोन योजनेचा लाभ घेण्यासाठी खालील पात्रता निकष पूर्ण करावे लागतात:
- अर्जदार भारताचा नागरिक असावा.
- अर्जदाराचे वय किमान १८ वर्षे असावे.
- एसबीआय बँकेमध्ये सक्रिय खाते असणे आवश्यक आहे.
- किमान सहा महिन्यांपासून बँकेचा ग्राहक असणे महत्त्वाचे आहे.
- अर्जदाराने कोणत्याही बँकेच्या कर्जाचा डिफॉल्ट केलेला नसावा.
- उद्योग व्यवसाय संबंधित आवश्यक कागदपत्रे सादर करणे आवश्यक आहे.
अर्ज करण्याची प्रक्रिया
ऑनलाइन अर्ज प्रक्रिया
ऑनलाइन पद्धतीने अर्ज करण्यासाठी खालील पायऱ्या अनुसरा:
१. सर्वप्रथम एसबीआयच्या अधिकृत वेबसाइटला भेट द्या. २. ऑनलाइन अर्ज फॉर्म भरा आणि संपूर्ण अचूक माहिती प्रविष्ट करा. ३. आवश्यक कागदपत्रे स्कॅन करून अपलोड करा. ४. सर्व माहिती तपासून अर्ज सादर करा. ५. अर्ज यशस्वीरित्या सादर केल्यानंतर मिळालेला अर्ज क्रमांक पुढील संदर्भासाठी जतन करून ठेवा.
ऑफलाइन अर्ज प्रक्रिया
५०,००० रुपयांपेक्षा जास्त रकमेच्या कर्जासाठी किंवा ऑनलाइन अर्ज करू न शकणाऱ्या व्यक्तींसाठी ऑफलाइन पद्धतीने अर्ज करण्याची सुविधा उपलब्ध आहे. यासाठी जवळच्या एसबीआय शाखेला भेट देऊन अधिक माहिती घेता येईल.
आवश्यक कागदपत्रे
एसबीआय मुद्रा लोन योजनेसाठी अर्ज करताना खालील कागदपत्रे आवश्यक आहेत:
- आधार कार्ड
- पॅन कार्ड
- अलीकडील छायाचित्र
- पत्ता पुरावा
- व्यवसाय प्रस्ताव
- व्यवसाय नोंदणी प्रमाणपत्र (असल्यास)
- मागील आर्थिक वर्षाच्या आयकर विवरण पत्र (असल्यास)
पंतप्रधान मुद्रा लोन योजना आणि विशेषतः एसबीआयद्वारे राबविली जाणारी मुद्रा लोन योजना ही लघु उद्योजकांसाठी एक वरदान ठरली आहे. विनागॅरंटी कर्ज, स्पर्धात्मक व्याजदर, डिजिटल प्रक्रिया आणि लवचिक परतफेड पर्याय या वैशिष्ट्यांमुळे ही योजना अत्यंत लोकप्रिय झाली आहे.
नवीन व्यवसाय सुरू करण्याचे किंवा विद्यमान व्यवसाय विस्तारित करण्याचे स्वप्न पाहणाऱ्या उद्योजकांसाठी एसबीआय मुद्रा लोन योजना एक महत्त्वपूर्ण वित्तीय साधन आहे. सर्व पात्र नागरिकांनी या योजनेचा लाभ घेऊन स्वतःचा व्यवसाय वाढवावा आणि देशाच्या आर्थिक विकासात योगदान द्यावे.
